روش‌های پژوهش کمی، در واقع تشکیل دهندۀ یک پارادایم روش‌شناختی در علم به شمار می‌آیند. این پارادایم دارای ویژگی‌ها و اصولی است که متمایز از سایر روش‌های پژوهش است. بنابراین، می‌توان گفت که ابزارهایی که برای گردآوری داده در این پارادایم استفاده می‌شوند نیز متمایز از سایر ابزارها هستند. اگرچه، برخی معتقدند که نمی‌توان مرز روشنی میان ابزارهای گردآوری داده در روش‌های کمی، کیفی، یا ترکیبی قائل شد. در هر صورت، در ادامه به توضیح متداول‌ترین ابزارهای گردآوری داده در روش‌های کمی خواهیم پرداخت.

پرسشنامه (پیوند) بهروز رسولی

رایج‌ترین و شاید مهمترین ابزار گردآوری داده در پژوهش‌هایی که با رویکرد کمی اجرا می‌شوند ابزار پرسشنامه است. پرسشنامه از مجموعۀ گویه‌ها (items) یا پرسش‌هایی تشکیل شده که به دنبال بررسی سؤال‌های پژوهش و در نهایت رسیدن به اهداف پژوهش هستند. به طور معمول، پژوهشگر زمانی از پرسشنامه استفاده می‌کند که به دنبال پیمایش نگرش‌ها، عقاید، و نظر تعداد نسبتاً زیادی از افراد باشد. اما زمانی که پژوهشگر بخواهد یک مسئلۀ پیچیده، چالش‌برانگیز، یا جدید را به صورت عمیق بررسی کند، صرف استفاده از پرسشنامه راه‌حل مناسبی به نظر نمی‌رسد.

questionnaire-DC-R

یکی از مسائلی که در استفاده از پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوری داده باید به آن توجه کرد، ترتیب پرسش‌هایی است که در پرسشنامه مطرح می‌شود. به طور کلی، بهتر است ابتدا پرسش‌هایی مطرح شوند که از اهمیت بیشتری برخوردارند؛ با این حال، اگر پرسش‌های حساس یا شخصی برای پژوهش مهم هستند، بهتر است پرسشنامه با این پرسش‌ها آغاز نشود. یکی دیگر از مسائل بسیار مهم در طراحی این ابزار آن است که پرسشنامه تا جایی که ممکن است باید «کوتاه» باشد. برای مثال، اگر یک پرسشنامه در 10 صفحه طراحی شود! به احتمال زیاد هیچ کس در پژوهش مشارکت نخواهد کرد. از این رو، باید سعی کرد پرسش‌هایی را در پرسشنامه قرار داد که حاوی اطلاعات مهم و کاربردی و دقیق برای پژوهش هستند. دسته‌بندی پرسش‌ها به سه دستۀ «باید پرسیده شود»، «بهتر است پرسیده شود»، و «بد نیست پرسیده شود» می‌تواند در تعیین طول پرسشنامه به پژوهشگر کمک کند.

بدون شک، هر پژوهشگر بر اساس اهداف پژوهش خود باید بهترین ابزار را برای گردآوری داده انتخاب کند. زمانی که پژوهشگر در حال بررسی ابزار گردآوری داده است، ممکن است ابزار مناسب و مورد نیاز وی از قبل طراحی شده باشد یا خیر؛ در صورتی که ابزار آماده وجود نداشته باشد، پژوهشگر باید ابزار مناسبی برای گردآوری داده طراحی کند. ابزارهایی که از قبل طراحی شده‌اند، معمولاً پس از مدتی به شکل استاندارد درمی‌آیند و توسط تعداد زیادی از پژوهشگران مورد استفاده و مورد پذیرش عام قرار می‌گیرند. برای مثال، در حوزه‌های مدیریت ممکن است ابزارهای استاندارد گوناگونی برای بررسی میزان «رضایت شغلی» کارکنان وجود داشته باشد؛ که در این صورت، با توجه به بافت پژوهش می‌توان از آنها استفاده کرد.

اما زمانی که پژوهشگر مجبور به طراحی پرسشنامه می‌شود، بهتر است از مراحل زیر پیروی کند:

گام اول: بررسی ابزارهای استفاده شده در پژوهش‌های مرتبط: قبل از هرچیز بهتر است پژوهشگر منابع لازم راجع به موضوع را مطالعه و دانش تخصصی خود در زمینۀ مورد نظر را تکمیل کند. ممکن است در این مرحله، پرسشنامه‌های مشابه نیز پیدا شوند و به کمک پژوهشگر بیایند.

گام دوم: طراحی محتوای پرسش‌ها، جمله‌بندی، و قالب پاسخگویی به پرسش‌ها: در واقع، این مرحله مهمترین مرحلۀ طراحی پرسشنامه است. پژوهشگر پس از آنکه دانش تخصصی خود را افزایش داد و پیشینه‌های مرتبط را مطالعه کرد، نوبت به آن می‌رسد که بر اساس اهداف پژوهش به طراحی پرسش‌ها و گویه‌های مناسب برای طرح در پرسشنامه بپردازد. این مرحله هم شامل طراحی محتوا می‌شود و هم طراحی ساختار. بنابراین، پژوهشگر باید دربارۀ نوع پرسش‌ها و قالب پاسخ مورد انتظار به یک پرسش/گویه تصمیم‌گیری کند.

گام سوم: ترتیب و اولویت پرسش‌ها: اولویت‌بندی پرسش‌ها مرحلۀ سوم طراحی یک پرسشنامه است. بنابراین، پژوهشگر پس از آنکه در مورد محتوا و ساختار پرسش‌ها/گویه‌های پرسشنامه تصمیم گرفت، باید تشخیص دهد چه گویه‌هایی در ابتدا و انتهای پرسشنامه قرار گیرند، و ترتیب پرسش‌ها به چه صورت باشد.

گام چهارم: تأیید همترازها: همترازها افرادی هستند که از دانش تخصصی لازم در یک زمینۀ موضوعی برخوردارند، و نظر آنها می‌تواند موجب ارتقای اعتبار یک کار علمی شود. پژوهشگر پس از آنکه پرسشنامه را تهیه کرد، بهتر است آن را در اختیار همترازها قرار دهد تا بازخورد آنها نیز دریافت شود.

گام پنجم: اجرای طرح پایلوت (یا آزمایشی): پس از طراحی اولیۀ پرسشنامه و دریافت نظر همترازها، برای آزمودن تناسب ابزار با اهداف مورد بررسی در پژوهش باید دست به اجرای یک طرح آزمایشی (یا پایلوت) زد. در این طرح ابزار پژوهش میان نمونۀ کوچکی از افراد توزیع می‌شود و بازخوردهای این پیمایش دریافت می‌شود. اجرای این مرحله در طراحی ابزار بسیار مهم است، چراکه ابزار پژوهش در عمل مورد سنجش قرار می‌گیرد.

گام ششم: اصلاح و بازنگری: پس از اجرای طرح پایلوت نقاط ضعف ابزار مشخص خواهد شد و بازخوردهای لازم در اختیار پژوهشگر قرار می‌گیرد. بنابراین، پژوهشگر می‌تواند بر اساس این اطلاعات و بازخوردها پرسشنامه را اصلاح کند تا بهتر بتواند به هدف پژوهش دست یابد.

گام هفتم: تهیۀ ویرایش نهایی پرسشنامه برای توزیع: پس از انجام تمامی مراحل فوق، نسخۀ نهایی پرسشنامه آماده شده و در میان نمونۀ پژوهش توزیع خواهد شد.

پس از طراحی پرسشنامه، پژوهشگر می‌تواند به دو طریق اقدام به گردآوری داده کند:

  1. پرسشنامه‌ها را در اختیار پاسخ‌دهندگان و مشارکت‌کنندگان پژوهش قرار دهد تا آن را تکمیل کنند، یا
  2. خود پژوهشگر پرسش‌های پرسشنامه را از جامعه پژوهش بپرسد و آنها را تکمیل کند.

روش‌های متفاوتی برای توزیع پرسشنامه در دو گروه فوق وجود دارد. در ادامه این شیوه‌ها تشریح می‌شوند. از میان روش‌های زیر، توزیع و تجمیع، توزیع پستی، توزیع از طریق پست الکترونیکی، و توزیع برخط جزء گروه اول، و پرسیدن چهره به چهره و پرسیدن تلفنی در گروه دوم قرار دارند.

زمانی که پژوهشگر امکان تماس مستقیم با نمونۀ پژوهش دارد می‌تواند پرسشنامۀ خود را به صورت رو در رو و با کمک پاسخ‌دهندگان تکمیل کند؛ خواه این پرسشنامه به صورت چاپی باشد یا آنکه به صورت الکترونیکی طراحی شده و پژوهشگر با مراجعه به رایانۀ شخصی یا تبلت خود پرسشنامه را تکمیل کند. این روش در حالاتی که پاسخ‌دهندگان خود نمی‌توانند پرسشنامه را تکمیل کنند، احتمالاً تنها گزینۀ پژوهشگر برای انجام پژوهش است. برای مثال، زمانی که جامعۀ پژوهش افراد نابینا هستند، یا آنکه جامعۀ پژوهش بیمار بوده و خود توانایی تکمیل پرسشنامه را ندارند.

زمانی که دسترسی فیزیکی و رو در رو به نمونۀ پژوهش برای پژوهشگر مقدور نیست، و از طرفی به دلیل پاره‌ای از محدودیت‌ها نمونۀ پژوهش خود نمی‌توانند پرسشنامه را تکمیل کنند، پژوهشگر می‌تواند با استفاده از ابزار تلفن و مصاحبه با نمونه پرسشنامه را تکمیل کند.

phone questionnaire-DC-R

تا چند سال پیش، قبل از آنکه اینترنت به شکل کنونی توسعه پیدا کند، شاید روش توزیع و تجمیع رایج‌ترین شیوۀ توزیع پرسشنامه به شمار می‌آمد. در این روش، پژوهشگر خود با رفتن به میان نمونۀ پژوهش و ارتباط رو در رو با آنها، از افراد می‌خواهد که به پرسشنامۀ او پاسخ دهند. پرسشنامه‌ها به طور معمول بر روی کاغذ چاپ شده و افراد نیز با گذاشتن وقت مناسب پرسشنامه را تکمیل و به پژوهشگر باز می‌گردانند.

در شرایطی که احتمالاً نمونۀ پژوهش تمایلی به پاسخ دادن به پرسشنامه نداشته باشند، پژوهشگر سعی می‌کند تا از یک جایزه برای ترغیب نمونۀ پژوهش کمک بگیرد. برای مثال، این جایزه می‌تواند ارائۀ یک خودکار/مداد به افراد باشد، یا آنکه اسم آنها برای شرکت دادن در یک قرعه‌کشی نزد پژوهشگر فهرست شود و نهایتاً به قید قرعه به برخی از پاسخ‌دهندگان جوایزی تقدیم شود.

روش توزیع و تجمیع پرسشنامه‌های چاپی برای سال‌های طولانی توسط پژوهشگران مورد استفاده قرار می‌گرفت. با توسعۀ اینترنت و تبدیل شدن آن به یکی از ابزارهای پژوهش توسط پژوهشگران، روش توزیع الکترونیکی بیشتر ترجیح داده می‌شود. حمایت از محیط زیست، تأثیر نداشتن مستقیم پژوهشگر بر روی نمونۀ پژوهش، سهولت توزیع، سرعت در گردآوری داده، حذف مرحلۀ ورود داده به نرم‌افزارهای تحلیل داده، و غیره از مسائلی هستند که باعث شده‌اند تا استفاده از روش توزیع و تجمیع روز به روز کاهش پیدا کند.

در شرایطی که پژوهشگر امکان دسترسی مستقیم به نمونۀ پژوهش را ندارد، می‌تواند پرسشنامۀ خود را از طریق پست برای افراد ارسال و از همین طریق آنها را گردآوری کند. محدودیت جغرافیایی می‌تواند یکی از دلایلی باشد که افراد نتوانند به صورت مستقیم با نمونۀ پژوهش ارتباط برقرار کرده و از آنها بخواهند تا در پژوهش مشارکت کنند. طولانی‌تر شدن مرحلۀ گرآوری داده و هزینه‌های پستی مهمترین مسائل چالش‌برانگیز در توزیع پستی پرسشنامه به شمار می‌آیند. برای مثال، زمانی که بخواهیم کشاورزانِ مناطق جغرافیایی متفاوت کشور به پرسشنامۀ ما پاسخ دهند، احتمالاً این روش بسیار کارآمد است.

امروزه با گسترش ابزار پست الکترونیکی و بالا بودن ضریب نفوذ آن میان جوامع گوناگون، دیگر استفاده از پست فیزیکی به صرفه نیست. در شرایطی که جامعۀ پژوهش همه به پست الکترونیکی دسترسی دارند و مرتب آن را بررسی می‌کنند، استفاده از این ابزار برای توزیع پرسشنامه مناسب خواهد بود. در این روش، پژوهشگر پرسشنامۀ خود را در قالب یک فایل الکترونیکی (معمولاً مایکروسافت ورد/اکسل یا پی.دی.اف. تعاملی) طراحی و آن را به ایمیل ضمیمه کرده و از نمونۀ پژوهش می‌خواهد که به پرسشنامۀ او پاسخ دهند. پاسخ‌دهندگان نیز پس از تکمیل پرسشنامه آن فایل را از طریق پست الکترونیکی برای پژوهشگر ارسال می‌کنند. برای مثال، اگر جامعۀ پژوهش ما شامل دانشجویان یک دانشگاه خاص می‌باشند، احتمالاً استفاده از پست الکترونیکی گزینۀ مناسبی برای توزیع پرسشنامه است. در این حالت، می‌توان از فهرست‌های پست الکترونیکی(Mailing list) نیز بهره برد.

استفاده روزافزون از اينترنت و ارتباطاتي که به واسطه رايانه‌ها انجام مي‌شوند بر روي جامعه علمي نيز تأثيرگذار بوده‌است. امروزه استفاده گسترده از پرسشنامه برخط، به عنوان ابزاري جهت گردآوري داده در تحقيقات علمي به چشم مي‌خورد؛ اما همانند هر ابزار ديگري داراي مزايا و معايبي است. برخي از اين مزايا با پرسشنامه‌هاي چاپي مشترک است، اما برخي از آن‌ها خاص محيط برخط است. با این حال، به نظر می‌رسد در آینده‌ای نه چندان دور این شیوۀ توزیع پرسشنامه جایگزین شیوۀ قلم و کاغذی شود. در ادامه همچنان که مزاياي آن مي‌پردازيم، به معايب آن نيز پرداخته خواهد شد.

مزاياي استفاده از پرسشنامه‌هاي برخط

احتمالاً مهم‌ترين و بارزترين مزاياي استفاده از پرسشنامه‌هاي برخط هزينه، وقت، و نبود مرزهاي جغرافيايي و فيزيکي است. در پرسشنامه برخط، برخلاف پرسشنامه چاپي، نيازي به چاپ کردن پرسشنامه‌ها نيست و نيازي نيست که براي رساندن پرسشنامه‌ها به پاسخ‌دهندگان هزينه‌اي صرف شود. همچنين، اين پرسشنامه‌ها مي‌توانند مقادير زيادي داده در زماني نسبتاً محدود گردآوري کنند. از ديگر مزاياي بسيار مهم اين نوع پرسش‌نامه‌ها ارائۀ اطلاعات آماري و نتايجي است که توسط برنامه‌هاي تعبيه‌شده در پايگاه فراهم مي‌شود، بنابراين پژوهشگر مي‌تواند درست پس از اتمام گردآوري داده به تجزيه و تحليل آن بپردازد. همان‌طور که اونيل (2004) اشاره مي‌کند، شواهدي وجود دارد دال بر اينکه پرسشنامه‌هاي برخط قابليت گردآوري حجم بيشتري داده نسبت به انواع چاپي را دارند. او همچنين به حداقل رساندن خطاها را مزيت ديگر اين ابزار مي‌داند. همان طور که ذکر شد، در اين پرسشنامه‌ها امکان آن وجود دارد که هنگام تکميل نکردن و يا اشتباه پاسخ دادن به پرسشنامه پيغام‌هايي به پاسخگو ارائه شود که نسبت به رفع خطاها اقدام کند.

معايب استفاده از پرسشنامه‌هاي برخط

از مهم‌ترين و بارزترين معایب پرسشنامه‌هاي برخط، سوءگيري‌اي است که در فرايند گردآوري داده رخ خواهد داد. بدين معني که همه افراد به اينترنت دسترسي ندارند و اين امر در کشورهاي در حال توسعه نمود بيشتري دارد. در ميان افرادي نيز که به اينترنت دسترسي دارند، سطوح گوناگونی از آنچه که سواد ديجيتالي  ناميده مي‌شود قابل مشاهده است. مشکلات فني ـ مانند تحويل داده نشدن لينک پرسشنامه به پاسخ‌دهندگان و همچنين فرستاده شدن لينک به پوشه اسپم‌ها  (در مورد فرستادن ايميل) ـ نيز از ديگر مشکلاتي هستند که امکان دارد در فرايند گردآوري داده از اين طريق رخ دهند.

ارزيابي و انتخاب ابزار پرسشنامه برخط

در حال حاضر، ابزارهای فراوانی برای توزیع پرسشنامه به صورت الکترونیکی طراحی و در دسترس قرار گرفته‌اند. برخی از این ابزارها رایگان و برخی نیز نیازمند پرداخت هزینه هستند. اگرچه، ممکن است یک ابزار طرح‌های متفاوتی در اختیار کاربران قرار دهد که شماری از این طرح‌ها رایگان و استفاده از طرح‌های دیگر مستلزم پرداخت هزینه باشند. در طرح‌هاي رايگان بیشتر اين ابزارها، امکاناتي که ارائه مي‌شود معمولاً ناقص است؛ به عنوان مثال، تعداد سؤالاتي که مي‌توان در پايگاه طراحي کرد محدود بوده يا اينکه نتايج به صورت خروجي اکسل و يا خروجي‌هاي ديگر امکان‌پذير نيست، و يا اينکه جزئيات پرسشنامه‌هاي تکميل‌شده را مشاهده کرد. برخي از اين ابزارها نيز طرح‌هاي آزمايشي  خود را براي مدت زمان محدودي (مثلاً براي 15 روز) در اختيار قرار مي‌دادند. معيارهايي که براي ارزيابي اين ابزارها وجود دارد کاملاً انعطاف‌پذيرند، اما حداقل معيارهايي نيز وجود دارند که نياز به بررسي و اجرا شدن دارند. اولين و مهم‌ترين معيار حصول اطمينان از مسائل اخلاقي و محرمانه ماندن دادۀ گردآوري‌شده است. رايگان بودن و پشتيباني از زبان فارسي نيز معيارهايي هستند که ترجيحاً باید در مرحله بعدي قرار گیرند. کاربردپذيري ابزار پژوهش، از مسائل مهم مورد توجه پژوهشگر در انتخاب ابزار باید باشد؛ بدين معني که تعداد و نوع پرسش‌هایی (براي مثال، انواعي از قبيل طيف ليکرت، انتخاب‌هاي چندگانه، متن آزاد، انتخاب از ليست، و غیره) که مي‌توان در ابزار طراحي کرد به چه صورت است. اعمال مديريتي (مانند بستن يا باز کردن پرسشنامه جهت پاسخگویی، محدود کردن پاسخ‌دهندگان، و غیره) از معيارهاي ديگري است که باید به آن توجه کرد. نهايتاً، محدوديت در تعداد افرادي که مي‌توانند در يک روز يا در کل فرايند پژوهش به پرسشنامه پاسخ دهند، از ديگر مواردی است که احتمالاً باید مورد توجه پژوهشگر واقع شود.

برخی از رایج‌ترین ابزارهای پیمایش برخط

SurveyMonkey - www.surveymonkey.com

Zoomerang - www.zoomerang.com

SurveyGizmo - (www.surveygizmo.com

PollDaddy - (www.polldaddy.com

QuestionPro - www.questionpro.com

LimeSurvey - www.limesurvey.org

Key Survey - www.keysurvey.com

SoGoSurvey - http://www.sogosurvey.com

Google Forms - https://www.google.com/forms/about

Zoho Survey - https://www.zoho.com/survey

Survey Planet - https://surveyplanet.com

Qualtrics - http://www.qualtrics.com/research-suite

Porseshname Online - http://porseshnameonline.com

در طراحی پرسش‌ها/گویه‌های پرسشنامه باید دید طرح چه نوع پرسشی مناسب است. پرسش‌ها/گویه‌های پرسشنامه انواع گوناگونی را شامل می‌شوند، که به توضیح آنها خواهیم پرداخت. در یک نگاه کلی این پرسش‌ها را به دو دستۀ پرسش‌ها بسته (یا بسته ـ پاسخ) و پرسش‌های باز (یا باز ـ پاسخ) تقسیم‌بندی می‌کنند. اگرچه، ممکن است پرسش‌های نیمه ـ بسته (یا نیمه ـ باز) را نیز بتوان به این دسته‌بندی افزود، ولی از آنجایی که استفاده از این دسته‌بندی چندان رایج نیست، از توضیح تفصیلی آن صرف‌نظر خواهیم کرد. پرسش‌های نیمه ـ بسته به پرسش‌هایی گفته می‌شود که پژوهشگر انتخاب‌هایی را برای پاسخ‌دهندگان از قبل تعیین کرده، ولی در عین حال فضایی تعیین کرده که پاسخ‌دهنده بتواند توضیح اضافی خود را «به زبان خود» در پرسشنامه وارد کند.

پرسش‌های بسته به آن دسته از پرسش‌هایی گفته می‌شود که پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه را مجبور می‌کند در قالب پاسخ‌های از قبل تعریف شده به پرسشنامه پاسخ دهند. داده‌ای که از طریق این نوع پرسش‌ها گردآوری می‌شود، اغلب دادۀ کمی هستند که باید با تکنیک‌هایی که در آمار کمی مطرح است با آنها رفتار شود. بنابراین، پاسخ‌دهنده نمی‌تواند هر پاسخی که مد نظرش است (به غیر از پاسخ‌های از قبل تعریف شده) را در پرسشنامه وارد کند. پرسش‌های بسته می‌توانند انواع گوناگونی داشته باشند:

پرسش‌های دو وجهی: این پرسش‌ها پاسخ‌دهنده را مجبور می‌کنند که بین دو گزینه یکی را انتخاب کند. برای مثال، زمانی که جنسیت پاسخ‌دهنده خواسته می‌شود، به طور معمول او باید «مرد» یا «زن» را انتخاب کند. پرسش‌هایی که پاسخ‌شان بلی/خیر است نیز در این رده تعریف می‌شوند.

پرسش‌های چند وجهی: این پرسش‌ها تا حدی مشابه پرسش‌های دو وجهی هستند، با این تفاوت که انتخاب‌های بیشتری در اختیار پاسخ‌دهندگان قرار می‌گیرد. برای مثال، زمانی که در مورد سطح تحصیلات افراد پرسش می‌شود، ممکن است گزینه‌های «دیپلم»، «کارشناسی»، «کارشناسی ارشد»، و «دکتری» به پاسخ‌دهنده پیشنهاد شود.

پرسش‌های تعیین اولویت: این نوع پرسش‌ها تا حدی مشابه پرسش‌های چند وجهی هستند، با این تفاوت که در این نوع پرسش‌ها از پاسخ‌دهنده خواسته می‌شود تا پاسخ‌ها را بر اساس نظر خودش اولویت‌بندی کند. برای مثال، چهار پاسخ در اختیار او قرار می‌گیرد و از او خواسته می‌شود تا به هرکدام از پاسخ‌ها از عدد «1» (بیشترین اولویت) تا عدد «4» (کمترین اولویت) عددی اختصاص دهد.

پرسش‌های تعیین طیف: تنظیم پاسخ‌ها بر اساس طیف لیکرت بارزترین مثال برای آشنایی با پرسش‌های تعیین طیف است. در این پرسش‌ها پژوهشگر معمولاً به دنبال بررسی نظر و نگرش پاسخ‌دهندگان بر اساس یک طیف خاص است. برای مثال، بررسی میزان رضایت مشتریان از یکی از خدمات ارائه شده توسط سازمان که پاسخ‌ها بر اساس طیف لیکرت پنج ارزشی (یعنی «خیلی زیاد»، «زیاد»، «متوسط»، «کم»، و «خیلی کم»). یا بررسی میزان رضایت همین گروه مشتریان بر اساس یک طیف ده ارزشی (از عدد «1» [ناراضی] تا عدد «10» [کاملاً راضی]).

پرسش‌های باز به پرسش‌هایی گفته می‌شود که پاسخ‌های آنها از قبل توسط پژوهشگر مشخص نشده و پاسخ‌دهنده می‌تواند پاسخ پرسش را به زبان خود بنویسد. بر خلاف پرسش‌های بسته، پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه برای پرسش‌های باز «توضیح» خواهند نوشت.

به همین دلیل دادۀ به‌دست آمده از پرسش‌های باز اغلب کمی صرف نیست، و عمق آن به نسبت پرسش‌های بسته بیشتر است. همچنین، ممکن است موضوعات جدیدی از پاسخ پرسش‌های بسته توسط پژوهشگر بیرون کشیده شود. اما باید توجه داشت، که پاسخ به این پرسش‌ها معمولاً وقت‌گیرتر از پرسش‌های بسته است و مستلزم صبر و حوصلۀ بیشتری از جانب پاسخ‌دهندگان است. علاوه بر این، تحلیل این پاسخ‌ها نیز به آسانیِ تحلیل پاسخ‌های کمی به پرسش‌های بسته نخواهد بود.

معمولاً پرسشنامه‌ها با یک معرفی‌نامه همراه هستند که در متن این نامه پژوهشگر و پژوهش او معرفی شده‌اند. نامۀ روکش (Cover letter)، نامۀ پوششی، نامۀ همراه پرسشنامه، معرفی‌نامه، پیام خوشامد گویی (welcome message)، یا نامۀ معرفی پژوهش اصطلاحاتی هستند که معمولاً برای توصیف این متن به کار گرفته می‌شوند. نامۀ روکش اگر به شکلی خوب و مناسب نوشته شود، معمولاً باعث ترغیب پاسخ‌دهندگان به مشارکت در پژوهش خواهد شد. در مقابل، اگر این متن بی‌کیفیت طراحی شود، احتمالاً باعث پایین آمدن نسبت پاسخ‌ها خواهد شد. عناصری که یک نامۀ روکش خوب و با کیفیت باید در متن خود داشته باشد، عبارتند از:

  • عنوان پژوهش یا طرح؛
  • ذکر نام سازمان پژوهشی یا دانشگاهی که پژوهشگر وابسته به آن است و طرح را برای این مؤسسه انجام می‌دهد. یا در صورتی که طرح با حمایت سازمان خاصی اجرا می‌شود، نام این سازمان درج شود؛
  • معرفی پژوهشگر و اینکه چرا او چنین مطالعه‌ای انجام می‌دهد (لازم نیست این بخش مفصل نوشته شود، و بهتر است بسیار خلاصه به آن پرداخت)؛
  • ذکر مشوقی که باعث ترغیب پاسخ‌دهنده شود؛ برای مثال، یک جایزه (این بخش می‌تواند اختیاری باشد)؛
  • توضیح مسائل اخلاقی مرتبط با پژوهش (برای مثال، ناشناس ماندن پاسخ‌دهندگان)، و اینکه از دادۀ گردآوری شده به چه منظورهایی استفاده خواهد شد؛
  • توضیح چگونگی جمع‌آوری/بازگشت پرسشنامه‌ها؛
  • نام و شماره تلفن/آدرس پست الکترونیکی که مشارکت‌کنندگان در صورت نیاز بتوانند با آن تماس برقرار کنند؛

نامۀ روکش ممکن است شامل «دستورالعمل» پاسخگویی به پرسشنامه نیز باشد. البته، این دستورالعمل می‌تواند به صورت جداگانه نیز طراحی شود، به‌ویژه زمانی که این دستورالعمل مفصل، پیچیده، و نیازمند دقت بیشتری از سوی پاسخ‌دهندگان باشد. در مواردی که پژوهشگر خود شخصاً پرسشنامه را توزیع نمی‌کند یا آنکه پرسشنامه را به روش الکترونیکی توزیع می‌کند، نامۀ روکش اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ بنابراین، در این مواقع باید دقت بیشتری در نگارش این نامه شود، چراکه نقش مهمی را ایفا خواهد کرد.

سیاهه وارسی فرمی است که از آن برای ثبت اطلاعات یا شناسایی فعالیت‌ها استفاده می‌شود. تا حدی می‌توان گفت که سیاهۀ وارسی مشابه پرسشنامه است، با این تفاوت اصلی که سیاهۀ وارسی را اغلب خود پژوهشگر تکمیل می‌کند. پژوهشگر پس از مشاهدۀ یک اقدام، یک موقعیت، یک فعالیت، یک فرایند، و غیره، با توجه به اهداف پژوهش خود اطلاعات لازم را در یک فرم وارد می‌کند؛ در واقع، این فرم همان سیاهۀ وارسی است. مطمئناً هر سیاهۀ وارسی ویژۀ یک موقعیت طراحی می‌شود، و نمی‌توان در بافت‌های گوناگون از آن استفاده کرد. بنابراین، می‌توان گفت که یک سیاهۀ وارسی اغلب بر اساس مشاهدۀ پژوهشگر تکمیل می‌شود. با این حال، توسعه و طراحی یک سیاهۀ وارسی به نسبت سایر ابزارهای گردآوری داده آسان‌تر است. برای مثال، پژوهشگری که به هدف بررسی رفتار دانش‌آموزان در یک کلاس درس پژوهش خود را راه‌اندازی کرده، ممکن است ابتدا یک سیاهۀ وارسی از رفتارهایی که احتمالاً از دانش‌آموزان سر می‌زند تهیه و سپس حین مشاهدۀ این رفتارها سیاهۀ وارسی خود را تکمیل کند. بنابراین، سیاهۀ وارسی این پژوهشگر یک سیاهۀ وارسی رفتاری خواهد بود. یک سیاهۀ وارسی به طور معمول از تعدادی پرسش‌های بسته (با پاسخ‌ها بلی/خیر) تشکیل شده است. اما باید توجه داشت که سیاهۀ وارسی محدود به این پرسش‌های بسته نمی‌شود و ممکن است پرسش‌های باز را نیز در بر گیرد. اگرچه پاسخ به این پرسش‌های باز اغلب کوتاه است.

Crellin, Jonathan, Thomas Horn, and Jenny Preece. 1990. Evaluating evaluation: A case study of the use of novel and conventional evaluation techniques in a small company. Paper read at Proceedings of the IFIP TC13 Third International Conference on Human-Computer Interaction

Hesse-Biber, Sharlene Nagy, and R Burke Johnson. 2015. The Oxford Handbook of Multimethod and Mixed Methods Research Inquiry: Oxford University Press

Johnson, Burke, and Larry Christensen. 2014. Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches. Fifth Edition ed: SAGE Publications

Learning and Teaching Services. 2015. Question design. The University of Sheffield. Retrieved in July 01 2015

Lefever, Samuel, Michael Dal, and Asrun Matthiasdottir. 2007. "Online data collection in academic research: advantages and limitations." British Journal of Educational Technology no. 38 (4):574-582

O'Neill, Barbara. 2004. "Collecting research data online: Implications for Extension professionals." Journal of Extension no. 42 (3):1

Pierce, Linda L. 2009. "Twelve steps for success in the nursing research journey." Journal of continuing education in nursing no. 40 (4):154-62; quiz 163-4, 192

Seale, Clive. 2012. Researching society and culture. Third Edition ed: SAGE Publications

Wright, Kevin B. 2005. "Researching Internet‐based populations: Advantages and disadvantages of online survey research, online questionnaire authoring software packages, and web survey services." Journal of Computer‐Mediated Communication no. 10 (3):00-00

در ادامه منابع مفید برای مطالعه بیشتر - به تفکیک نوع منبع - آمده‌اند.

مقیاس موازنه عاطفه

Bradburn. 1965. Affect Balance Scale -ABS. Bradburn Scale of Psychologic Well-Being -Revised 1969

این مقیاس به واکنش های روانی مثبت و منفی مردم در جامعه به رویدادهای زندگی روزمره می پردازد. "برادبارن" از این مقیاس به عنوان شاخص شادی و یا سلامت عمومی روانی نیز یاد کرده است. پنج پرسش به عاطفه مثبت و پنج پرسش به عاطفه منفی اختصاص دارد.

اعتبار: بازآزمایی پس از سه روز نزد 174 پاسخ دهنده 0.90 برای 9 ماده و هماهنگی درونی در نمونه های گوناگون از 0.61 تا 0.73 (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


مقیاس رده بندی ناتوانی

Rappaport, et al. 1982. Disability Rating Scale -DRS

این مقیاس برای پیگیری وضعیت بیمار آسیب مغزی (TBI) از حالت "کما" به شرایط عادی پدید آمده است. این مقیاس برای رده بندی آسیب مغزی و تصمیم گیری درباره چگونگی راه های بازیابی مورد استفاده قرار می گیرد (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


مقیاس تنش و پشتیبانی اجتماعی دوک

Parkerson. 1989. Duke Social Support and Stress Scale -DUSOCS


پرسشنامه عملکرد پشتیبانی اجتماعی

Broadhead, et al. 1988. Functional Social Support Questionnaire. Duke-UNC Functional Social Support Questionnaire -DUFSS. The Duke-University of North Carolina -UNC- Functional Social Support Questionnaire

این پرسشنامه خشنودی فرد از جنبه های عملکردی و عاطفی پشتیبانی اجتماعی را اندازه گیری می کند. برای استفاده بالینی در عملکرد خانواده و شناسایی افرادی که در معرض خطر انزوا هستند به کار گرفته شده است. گزاره یک، دو و هشت پشتیبانی موثر ، و بقیه پشتیبانی ناپیدا را پوشش می دهند.

اعتبار: بازازمایی پس از دو هفته از 0.50 تا 0.77، همبستگی گزاره ها برای پشتیبانی ناپیدا 0.62 و پشتیبانی موثر 0.65 (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


پرسشنامه های سلامت (روانی) عمومی

Goldberg. 1972. General Health Questionnaires -GHQ


فهرست بهزیستی عمومی

Dupuy. 1977.General Well-Being Schedule -GWB

این پرسشنامه یک شاخص کوتاه اما گسترده احساس سلامت روانی و پریشانی جامعه است. پرسشنامه دارای 18 ماده است، 15 مورد آخر، رفتارهای معیار و خود ارزیابی است.

شش خرده مقیاس: نگرانی سلامتی، سطح انرژی، خشنودی از زندگی، خلق افسرده – شاد، مهار هیجانی – رفتاری، آرام در مقابل اضطراب دارد.

اعتبار: بازآزمایی پس از سه ماه 0.68 و 0.85 برای دو گروه متفاوت (مانک)، پس از سه ماه 0.85 نزد دانشجویان ، 0.98 برای فارغ التحصیلان (فازیو) هماهنگی درونی 0.91 (فازیو) (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


نظر سنجی سلامت

Semmence. 1969. Health Opinion Survey -HOS - 27 items

شرح سایت روان سنجی: پرسشنامه غربالگری روانی است. 15 پرسش آن برگرفته از " پرسشنامه غربالگری روانپزشکی ارتش آمریکا" است (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


نظر سنجی سلامت

Macmillan. 195. Health Opinion Survey -HOS- published in 1957

این ابزار نخست به عنوان یک آزمون روانی "غربالگری بزرگسالان در جوامع روستایی" برای شناسایی گونه های افراد مبتلا به روان نژندی ها و گونه های اختلال پدید آمد. بعد ها به گونه گسترده در مطالعات همه گیرشناسی (اپیدمیولوژیکال) برای برآورد نیاز خدمات روان شناسی و ارزیابی اثر آنها مورد استفاده قرار گرفت. یادآوری شود، مک میلان عنوان نظرسنجی بهداشتی (سلامتی) را به منظور پنهان کردن هدف ابزار و کاهش اثر عاطفی پاسخ دهندگان برگزید. بنابراین گاه روشن نیست که کدام نسخه از این پرسشنامه به کار گرفته شده است.

اعتبار: بعدها برخی گزاره ها را کم کرده اند، برخی تغییراتی دادند بنابراین، برای گزارش اعتبار و روایی این مقیاس باید به نسخه ای که به کار برده شده است، توجه کرد (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


پرسشنامه ادراک از سلامت

Ware. 1976. Health Perceptions Questionnaire -HPQ

این پرسشنامه به ادراک از سلامت، در گذشته، حال و آینده ، مقاومت به بیماری ، نگرش به بیمار شدن و همچنین ارزیابی باور فرد از سلامت عمومی را می سنجد (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


فهرست مصاحبه برای تعامل اجتماعی

Henderson, et al. 1980. Interview Schedule for Social Interaction -sample

این ابزار  50 ماده ای برای یک نظر سنجی درباره در دسترس بودن و کیفیت حمایت از روابط اجتماعی، برای اندازه گیری عوامل اجتماعی مرتبط با گسترش بیماری های نژندی پدید آمد. همچنین برای بررسی نتایج مراقبت از بیماران روانی نیز به کار گرفته شده است (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


مقیاس سازگاری "کاتز"

Katz. 1963. Katz Adjustment Scale -KAS-R. Form R2 and Form R3

آنچه در بالا آمده ، بخشی از مقیاس سازگاری "کاتز" است. "مک داول، 2006" تعداد ماده ها را 205، دائره المعارف نوروسایکولوژی 178، و برخی منابع  126و 127 نوشته اند. به هر رو مجموعه ای چند بعدی برای سنجش سازگاری اجتماعی، از جمله علائم روانی، رفتار اجتماعی، فعالیت های خانه و اوقات فراغت است. هم توسط بیمار (مقیاس S)، خویشاوند نزدیک ( مقیاس R) تکمیل می شود. در فرم R1 بستگان علائم روانی و رفتار اجتماعی را رده بندی می کنند. فرم R2 با 166 ماده درباره عملکرد اجتماعی فرد چون: مسئولیت اجتماعی، مراقبت از خود و فعالیت های اجتماعی را در بر دارد. ماده های فرم R3 با R2 یکسان هستند تنها در مقیاس پاسخ دهی تفاوت دارند. این ابزار خرده مقیاس های R4‚ R5 نیز دارد (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


شاخص خشنودی (رضایت) از زندگی

Barrett, and Murk. 2006. Life Satisfaction Index for the Third Age – Short Form -LSITA- SF

احساس عمومی سلامتی را در میان افراد مسن در برابر کهنسالی را می سنجد. نخسه نخست این پرسشنامه توسط "نیوگارتن و همکار، 1961" و در سال های بعد نسخه های گوناگونی برای این مقیاس ارائه شد. نسخه A  به نام LSIA دارای 12 گزاره مثبت و هشت گزاره منفی است. نسخه B، LSIB 122 گزاره با مقیاسی سه ارزشی و نسخه Z، LSIZ که توسط "وود و همکاران " همچنین نسخه هایی توسط "آدامز" و "هریس" ارائه شده است. این نسخه توسط "بارت و مورک، 2006" ارائه شده است، نسخه بلند آن 35 گزاره دارد. در نسخه 35 گزاره ای، 20 گزاره به LSIA تعلق دارد. نسخه LSITA دارای پنج عامل : رغبت در برابر بی تفاوتی، تصمیم و بردباری، تجانس بین اهداف و دستیابی به آنها، خود-پنداره و آهنگ خلق و خو است (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


شاخص خشنودی (رضایت) از زندگی

Neugarten and Havighurst. 1961. Life Satisfaction Index -LSI

احساس عمومی سلامتی را در میان افراد مسن در برابر کهنسالی را می سنجد. نسخه های گوناگونی برای "شاخص رضایت از زندگی" وجود دارد. نسخه A  به نام LSIA دارای 12 گزاره مثبت و هشت گزاره منفی است. نسخه B، LSIB 12 گزاره با مقیاسی سه ارزشی و نسخه Z، LSIZ که توسط "وود و همکاران " همچنین نسخه هایی توسط "آدامز" و "هریس" ارائه شده است (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


سیاهه احساس شخص

Personal Feelings Inventory -PFI


شاخص سلامت روانی عمومی

Dupuy, 1984, Grossi et al. 2006. Psychological General Well-Being Index -PGWBI


منبع سلامت اجتماعی

RAND Corporation. 1978. RAND Social Health Battery


مقیاس سازگاری اجتماعی

Weissman, 1971, 1999, 2001. Social Adjustment Scale-Self Report -SAS


مقیاس رده بندی اختلال عملکرد اجتماعی

Linn et al. 1969. Social Dysfunction Rating Scale -SDRS


فهرست عملکرد اجتماعی

Remington and Tyrer. 1979. Social Functioning Schedule -SFS


مقیاس ارتباط اجتماعی

McFarlane. 1981. Social Relationship Scale -SRS


مقیاس روحیه سالمندان

Lawton. 1975. The Philadelphia Geriatric Center Morale Scale -PGCMS


مقیاس غربالگری نشانگان روانپزشکی

Langner. 1962. Twenty-Two Item Screening Score of Psychiatric Symptoms


ابزار پیمایش سلامتی 20 ماده‌ای

Stewart & Ware. 1992. 20-Item Short Form Survey Instrument (SF-20). RAND Medical Outcomes Study -revised 1998

نسخه کوتاه شده "پیمایش سلامتی SF-36" است و همانند آن دارای زمینه های، عملکرد فیزیکی، نقش فیزیکی، درد، سلامت عمومی، انرژی (توان)، عملکرد اجتماعی، نقش عاطفی، سلامت ذهنی (روانی) است (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


مقیاس پریشانی و ناتوانی

Rosser and Watts. 1978. Disability and Distress Scale

مقیاسی بالینی در دو بخش است، در بخش نخست، جایگاه فرد از نظر ناتوانی درجه بندی می شود و در بخش دوم میزان پریشانی، درد و رنج روانی ناشی از آن ناتوانی توصیف می شود. اعتبار: بازآزمایی برآورد شده برای 50 داوطلب % 97.2 نزد 10 ارزیاب (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).

مقیاس کیفیت زندگی اروپایی

EuroQol Group. 1990. EuroQol EQ-5D Quality of Life Scale -revised 1993

برای هر یک از پنج زمینه سلامتی: تحرک، مراقبت از خود، فعالیت های روزانه، درد/ ناراحتی، اضطراب و افسردگی، سه گزینه قرار دارد که در نهایت 243 حالت سلامتی را در بر می گیرد. یک مقیاس 20 سانتی متری از صفر تا صد از ماده های این ابزار است (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


شاخص بهره‌مندی از سلامت

Feeny and Torrance. 1986, 1990. Health Utilities Index -HUI

نسخه یکم این شاخص برای کودکان و نوزادان پدید آمد که کمتر از آن استفاده می شود. نسخه دوم درباره کودکان سرطانی به کار گرفته شد . نسخه سوم و دوم امروز بیشتر به کارگرفته می شود. برای آگاهی بیشتر می توانید از ویکی پدیا استفاده کنید (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


مقیاس همدردی جفرسون، برای دانشجویان

Hojat, et al. 2001, Williams, et al. 2013. Jefferson Scale of Empathy Health Profession Students’ version -JSPE-HPS

این ابزار همدلی با بیمار را نزد دانشجویان - رشته های مراقبت حرفه ای بهداشت- می سنجد. دو نسخه دیگر پزشکان و مراقبت کنندگان، نسخه دانشحویان پزشکی نیز دارد (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


مقیاس همدلی پزشک با بیمار

Hojat, et al. 2001. Jefferson Scale of Physician Empathy -JSPE

این ابزار همدلی پزشک با بیمار را می سنجد. دارای سه نسخه، نسخه پزشکان و مراقبت کنندگان، نسخه دانشحویان پزشکی و نسخه دانشجویان مرتبط با بهداشت است (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


پرسشنامه شاخص سلامت مک مستر

Chambers. 1976. McMaster Health Index Questionnaire -MHIQ- revised 1984


نیمرخ سلامتی ناتینگهام

Hunt. 1981. Nottingham Health Profile -NHP


مقیاس کیفیت سلامتی

 Kaplan et al. 1973. Quality of Well-Being Scale. The Health Status Index -Revised 1976, 1994


پیمایش سلامتی – 12 ماده‌ای

Stewart & Ware. 1992. 12-Item Short Form Survey -SF-12. RAND Medical Outcomes Study -revised 1998

نسخه کوتاه شده "پیمایش سلامتی SF-36" است و همانند آن دارای زمینه های، عملکرد فیزیکی، نقش فیزیکی، درد، سلامت عمومی، انرژی (توان)، عملکرد اجتماعی، نقش عاطفی،، سلامت ذهنی (روانی) است. نسخه مصاحبه از این ابزار در "ویر، 19988" وجود دارد (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


مقیاس کیفیت سلامتی سازمان بهداشت جهانی

WHOQOL Group. 1994. WHO Quality of Life Scale -WHOQOL-100


مقیاس معنویت، مذهبی و باورهای شخصی

WHOQOL Group. 1994. WHOQOL Spirituality, Religiousness and Personal Beliefs -SRPB


مقیاس کیفیت سلامتی سازمان بهداشت جهانی- اچ آی وی

WHOQOL Group. 2002. WHOQOL-HIV -WHOQOL-120. WHO Quality of Life Scale


مقیاس کوتاه کیفیت سلامتی سازمان بهداشت جهانی- اچ آی وی

WHOQOL-HIV BREF. WHO Quality of Life Scale


مقیاس همدلی با بیمار

هاشمی‌پور، كرمی. 1391. مقیاس همدلی با بیمار.


اندازه گیری روحیه مذهبی کودکان

Moore et al. 2014. Children’s Spirituality Measure -revised 2016


مقیاس معنویت، مذهبی و باورهای شخصی

WHOQOL Group. 1994. WHOQOL Spirituality, Religiousness and Personal Beliefs -SRPB


مقیاس نظام باورهای دینی

Dangi & Nagle. 2016. Religious Belief System Scale


مقیاس کوتاه ترس از ارزیابی منفی

Leary. 1983. Brief Fear of Negative Evaluation Scale -BFNE

مقیاس کوتاه ترس از ارزیابی منفی دارای شواهد روان سنجی بسیار خوبی است (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


پرسشنامۀ مشارکت در زورگویی

Demaray, et al. 2014. Bullying Participant Behaviors Questionnaire -BPBQ


پرسشنامه شیوع قلدری

Rigby & Phillip Slee. 1993. Bullying Prevalence Questionnaire -BPQ. The Peer Relations Questionnaire -PRQ- For Children


مقیاس‌گونه‌های قلدری

Shaw et al. 2013. Forms of Bullying Scale -FBS


مقیاس ایمان مسیحی

Sherr, Stamey, & Garland. 2009. Christian Faith Practices Scale -CFPS


  مقیاس بلوغ ایمان

Benson, Donahue & Erickson. 1993. Faith Maturity Scale -FMS

پرسشنامه یکی از 11 مقیاس مربوط به آیین مسحیت است. این مقیاس به بعد عمودی و بعد افقی نگرش دیندار مسیحی توجه دارد (برگرفته از وبسایت «روانسنجی»).


پرسشنامه مدیریت قلدری

Rigby. 2002, 2006. Handling Bullying Questionnaire -HBQ


مقیاس اضطراب تعامل

Leary. 1983. Interaction Anxiousness Scale


پرسشنامۀ مذهبی تنیدگی سوگ

Burke and Neimeyer. 2016. Inventory of Complicated Spiritual Grief -ICSG


پرسشنامه فرسودگی شغلی مزلاچ

Maslach et al. 1981, 1986. Maslach Burnout Inventory -MBI


پرسشنامه چند بعدی بهزیستی مذهبی- معنوی

Unterrainer. 2005, 2012. Multidimensional Inventory for Religious/Spiritual Well-Being -MI-RSWB


پرسشنامه ماهیت و شیوع قلدری در مدارس

Livesey, et al. 2007. Nature and Extent of Bullying in Schools


مقیاس نیاز وابستگی

Leary, Cottrell, & Schreindorfer. 2001, 2005. Need to Belong scale -NTBS


آزمون پنج عاملی نئو

Costa & McCrae. 1992. NEO-FFI Test. Neuroticism-Extroversion-Openness-Five Factor Inventory


پرسشنامه سیاهه درمان روانپزشکی اعصاب

Cummings et al. 1994, 1997. Neuropsychiatric Inventory–Questionnaire


آزمون شخصیت خلق و خو

LaHaye. 1984. Personality Temperament Test


پرسشنامه قربانی/ مرتکب قلدری یا زورگویی

Olweus. 1996. Olweus Bully/Victim Questionnaire -OBVQ


مقیاس طرفداری از قربانی

Rigby. 1997. Revised Pro-victim Scale


مقیاس نقش حاضران در فضای زورگویی

Pozzoli, Gini & Vieno. 2012. Self-reported participant role scale


فهرست نگرش و مشارکت معنوی

De Jager Meezenbroek et al. 2012. Spiritual Attitude and Involvement List -SAIL


مقیاس گرایش به سرخ شدن

Leary & Meadows, 1991 & Bögels et al. 1996. Blushing Propensity Scale -BPS


مقیاس قابلیت شرمساری

Modigliani. 1968. Embarrassability Scale -ES


پرسشنامه ساماندهی هیجان

Gross, & John. 2003. Emotion Regulation Questionnaire-ERQ


پرسشنامه مهارت‌های ساماندهی هیجان

Berking & Znoj. 2008. Emotion-Regulation Skills Questionnaire -ERSQ


مقیاس آزرده شدن احساسات

Leary & Springer. 2001. Hurt Feelings Scale -HFF


مقیاس وانمود گرایی

Leary, Patton, Orlando, & Funk. 2000. Impostorism Scale


مقیاس سبک های مدیریت تاثیر گذاری

Scale. Bolino & Turnley. 1999. Impression Management Styles -IMS


پرسشنامه ویژگی های محیط اجتماعی توانبخشی آسیب

Driediger & Hall. 2012. Injury Rehabilitation Social Environment Preferences Questionnaire


مقیاس انگیزه تاییدجویی مارتین- لارسن

Martin. 1984. Martin- Larsen Approval Motivation Scale -MLAMS


مقیاس خودکارآمدی جسمی

Ryckman et al. 1982. Physical Self-Efficacy Scale -PSE


مقیاس باورهای خودکارآمدی درباره دخالت در کار همسالان

Kingston. 2008. Self-efficacy beliefs regarding peer intervention scale


مقیاس خود پایشی

Snyder. 1974, Snyder & Gangestad, revised 1986. Self-Monitoring -SM- Scale


پرسشنامه دیدگاه در توانبخشی آسیب

Driediger & Hall. 2012. Self-Presentation in Injury Rehabilitation Questionnaire-SPIRQ


مقیاس راه کنش ارائه خود

Lee et al., 1999. Self-Presentation Tactics Scale -SPTS


مقیاس اضطراب تعامل اجتماعی

Mattick and Clarke. 1989. Social Interaction Anxiety Scale -SIAS


مقیاس ترس از اجتماع

Mattick & Clarke. 1998. Social Phobia -Scrutiny Fear- Scale -SPS


پرسشنامه هراس اجتماعی

Connor KM, et al. 2000. Social Phobia Inventory -SPIN


مقیاس ترس اجتماعی

Mattick and Clarke. 1989. Social phobia scale -SIAS


مقیاس اضطراب اجتماعی اندام

Hart, Leary, & Rejeski. 1989. Social Physique Anxiety Scale -SPAS


مقیاس آمادگی خجالت

Kelly & Jones. 1997. Susceptibility to Embarrassment Scale


مقیاس پیوست اجتماعی

Lee & Robbins. 1995. Social Connectedness Scale


فهرستی از آزمون‌ها از زمان بارداری تا 34 سالگی - پیوند


پرسشنامه افکار خودآگاه منفی

Hollon & Kendall. 1980. Automatic Thoughts Questionnaire -ATQ-N


پرسشنامه افکار خودآگاه – تجدید نظر شده

Kendall, Howard & Hays. 1989.  Burgess & Haaga.1994. Automatic Thoughts Questionnaires – Revised -ATQ-R


مطالعه سلامتی مقعد

Kimberly. 2009. Colon Health Survey -Male


مقیاس خجالت در کولونسکوپی

Kimberly. 2009. Colonoscopy Embarrassment Scale -CES


مقیاس تاب آوری نفس

Block & Kremen. 1996. Ego Resilience Scale


مقیاس نفس تحت مهار

Letzring, Block, & Funder. 2005. Ego-undercontrol scale


مقیاس جنسیتی هافمن

Hoffman et al. 2000. Hoffman Gender Scale -HGS


پرسشنامه اهمیت داشتن دیگران

Marshall, 1998. 2001. Mattering to Others Questionnaire -MTOQ


مقیاس اهمیت داشتن

Elliott et al. 2004. Mattering Scale


پرسشنامه عزت نفس سازمانی

Pierce, Gardner, Cummings & Dunham. 1989. Organizational-based self-esteem scale -OBSE

پرسشنامه شناخت کمال گرایی

Flett et al. 1998, 2012. Perfectionism Cognitions Inventory -PCI

پرسشنامه افکار خودکار مثبت

Ingram & Wisnicki. 1988. Automatic thoughts questionnaire- Positive -ATQ-P


پرسشنامه روان شناختی نقاط قوت نفس

Markstrom et al. 1997. Psycholocial Inventory of Ego Strengths -PIES


مقیاس انعطاف پذیری

Wagnild et al. 1993. Resilience Scale -RS


مقیاس تعالی معنوی

Skrzypińska & Piotrowski. 2013. Scale of Spiritual Transcendence


مقیاس تنش ثانویه آسیب

Bride, Robinson, Yegidis, & Figley. 2004. Secondary Traumatic stress Scale -stss


مقیاس کوتاه پایداری در اهداف

Duckworth & Quinn. 2009. Short Grit Scale -Grit-S


پشتیبانی اجتماعی دوستان و خانواده

Procidano & Heller. 1983. Social Support-Friends and Family Scale -PSS-Fr and PSS-Fa


مجموعه پاسخ های اجتماعی مطلوب

Hays, Hayashi & Stewart. 1989. Socially Desirable Response Set -SDRS-5


پرسشنامه غربالگری رخدادهای  تنش زای زندگی

Goodman et al. 1998. Stressful Life Events Screening Questionnaire—Revised -SLESQ-R


پرسشنامه افکار خود آیند مثبت
گروه تحقیقاتی شبکه تحقیقات سلامت روان. پرسشنامه افکار خود آیند مثبت
  مقیاس اهمیت نداشتن

Flett & Nepon. 2015. Anti-Mattering Scale -AMS



پرسشنامه افسردگی کودکان

Kovacs. 1985. Children's Depression Inventory -CDI


سیاهه ساماندهی هیجانی

Shields & Cicchetti. 1995. Emotion Regulation Checklist -ERC


مقیاس فضای خانواده

Moos & Moos. 1994. Family Environment Scale -FES


پرسشنامه جلوه خانواده

Halberstadt, 1986,  Halberstadt et al. 1995.Family Expressiveness Questionnaire -FEQ. Self-Expressiveness in the Family Questionnaire -SEFQ


پرسشنامه اهمیت داشتن عمومی

Rosenberg & McCullough. 1981. General Mattering Scale. Rosenberg Mattering Scale -RMS


پرسشنامه قدرت بین فردی

Raven, Schwarzwald, and Koslowsky. 1998. Interpersonal Power Inventory -IPI


پرسشنامه تنهایی و ناخشنودی اجتماعی

Asher and Wheeler. 1983, 1984. Loneliness and Social Dissatisfaction Questionnaire


پرسشنامه کیفیت دوستی

Parker & Asher. 1993. Friendship Quality Questionnaire - Revised -FQQ-R


نیمرخ درک از خود برای کودکان

Harter. 1985. Self-perception Profile for Children -SPPC


مقیاس  برچسب یاری جویی

Vogel, Wade, and Haake. 2006. Self-Stigma of Seeking Help scale -SSOSH


مقیاس های احساس تعلق

Hagerty and Patusky.1995. Sense of Belonging Instrument -SOBI-P & SOBI-A


مقیاس احساس تعلق

Anderson-Butcher & Conroy. 2002. Sense of Belonging Scale


مقیاس توقف و آغاز مهار خود

De Boer et al. 2011. Stop and start control scales


پرسشنامه هم پیمانی در درمان

Horvath and Greenberg. 1989. Working Alliance Inventory


پرسشنامه درجه بندی عملکرد تحصیلی

DuPaul et al. 1991. Academic Performance Rating Scale-APRS


مقیاس سازگاری با مدرسه

Alexander, Entwistle, and Dauber.1993. School Adaptation Scale


مقیاس رابطه معلم - شاگرد

Pianta. 2001. Student-Teacher Relationship Scale -STR


پرسشنامه بازخورد مربی

Horn & Glenn. 1988. Coaching Feedback Questionnaire -CFQ


مقیاس باور به بهره گیری از دوپینگ

Petroczi. 2007. Doping Use Belief -DUB


پرسشنامه ادراک جو انگیزشی در ورزش

Newton, Duda & Yin. 2000. Perceived Motivational Climate in Sport Questionnaire-2 -PMCSQ-2


مقیاس کمال گرایی در ورزش

Anshel et al. 2003, 2009. Perfectionism in Sport Scale -PSS


مقیاس نگرش به افزایش دهنده عملکرد

Petroczi. 2006. Performance Enhancement Attitude Scale -PEAS


مقیاس اضطراب ورزش

Smith et al. 2006. Sport Anxiety Scale -SAS


آزمون اضطراب رقابت

Martens et al. 1977, 1990. Sport Competition Anxiety Test -SCAT


پرسشنامه جهت گیری خود و عملکرد در ورزش

Duda & Nicholls. 1992. Task and Ego Orientation in Sport Questionnaire -TEOSQ


پرسشنامه اعتماد به نفس ورزشی

Vealey. 1986. Trait Sport Confidence Inventory -TSCI. Vealey's State Sport-Confidence Inventory -SSCI


مقی اس رابطه والد- فرزند

Pianta. 1992. Child-Parent Relationship Scale


فهرست کودک پروری

Greenberger & Goldberg. 1989. Raising Children Checklist -RCS


پرسشنامه ساماندهی هیجانی برای کودکان و نوجوانان

MacDermott, Gullone, Allen, King, & Tonge. 2010. Emotion Regulation Questionnaire for Children and Adolescents -ERQ-CA


پرسشنامه دوستی مک گیل

Mendelson & Aboud. 1992, 1999. McGill Friendship Questionnaire

  • چطور موضوع پژوهشم را چارچوب‌بندی کنم؟
  • چطور متغیرها و سازه‌های مناسب برای پژوهشم انتخاب کنم؟
  • چطور مدل مفهومی پژوهشم را بسازم؟
  • چطور ابزار پژوهشم را بسازم؟
  • چی بپرسم؟ از کی بپرسم؟ چطوری بپرسم؟
  • چطور بعد از گردآوری داده و تحلیل یافته‌ها، در بخش نتیجه‌گیری نوآوری پژوهشم را برجسته کنم؟
اگر پرسش‌هایی از این دست دارید دلیلش احتمالا دو چیز است: 📌 در سرچ و چگونگی دستیابی به متون عالی در حوزه پژوهشتان ورزیده نیستید و صرفا سرچ را به نیت پیدا کردن موضوع و مرور پیشینه انجام می‌دهید 📌 یا بعد از پیدا کردن متون علمی و مقالات نمی‌‌دانید چطور یک مقاله یا پژوهش را بخوانید و برای ساخت قطعات مختلف پژوهشتان از آن استفاده کنید. برخلاف تصور رایج پژوهش یک پروسه خطی نیست. برعکس، پژوهش یک پروسه رفت و برگشتی است که باید در هر مرحله از آن با متون علمی برتر و پژوهش‌های مرتبط تعامل و مشورت کنید و دقیقا همین تعامل و مشورت است که پاسخ همه پرسش‌های شما را می‌دهد و در شما اعتماد به نفسی رویشی ایجاد می‌کند و از شما یک محققِ متخصص و صاحب‌نظر می‌سازد. برای اینکار باید در سه مهارت سرچ، تحلیلی‌خوانی و اصیل‌نویسی ورزیده باشید تا به فراخور نیاز محتوایی‌تان در هر مرحله از پژوهش بتوانید سرچ‌های هدفمند انجام دهید و از دل مقالات و متون علمی، مطالب دست اول و معتبر استخراج کنید و برای پرسش‌های خود پاسخ‌های علمی و معتبر بیابید. چون نیاز شما به مطالب علمی در هر مرحله از پژوهش متفاوت است و بنابراین با بکارگیری یک استراتژی سرچ ثابت یا مراجعه به شکل خاصی از اطلاعات (مثلا پایان‌نامه‌ها و مقالات) نمی‌توانید به مطالب موردنیازتان در هر مرحله از پایان‌نامه یا پروپوزال دست بیابید. و دلیل اصلی قفل‌شدگی در پژوهش دقیقا از همین نقطه شروع می‌شود: اینکه سرچ می‌کنید به نیت انتخاب موضوع و گردآوری پیشینه و مقالات و پایان‌نامه‌ها را می‌خوانید به نیت اینکه مطمئن شوید پژوهشتان تکراری نیست!


منابع پژوهش منابع پیشنهادی برای مطالعه بیشتر

اجرای طرح پایلوت با استفاده از پرسشنامه (وبگاه)

Questionnaire Design

این پیوند شامل اطلاعاتی کاربردی راجع به پرسشنامه است. این مطالب که توسط سازمان فائو تهیه شده‌اند، موضوعاتی از قبیل تصمیم‌گیری راجع به محتوای پرسش‌ها، مزیت‌ها و معایب استفاده از پرسشنامه به عنوان یکی از ابزارهای گردآوری داده، اجرای طرح پایلوت برای آزمایش پرسشنامه، و غیره را پوشش داده است.

مزایا و معایب پرسشنامه (وبگاه)

Reasons for using questionnaires

در این پیوند مطالبی دربارۀ پرسشنامه، مزایا و معایب استفاده از آن، رویۀ طراحی پرسشنامه، تصمیم‌گیری در باب روش گردآوری دادة پژوهش، و غیره توسط پروژۀ ای.ولیود (eVALUEd Project) در دانشگاه بیرمینگام سیتی گردآوری شده است.

پرسشنامه الکترونیکی (وبگاه)

Electronic questionnaires

این پیوند مطالب مفیدی راجع به پرسشنامۀ الکترونیکی در اختیار کاربران قرار می‌دهد. چرایی استفاده از پرسشنامۀ الکترونیکی، پست الکترونیکی، استفاده از فوروم‌ها، فناوری پاسخگویی گروهی، و نقاط ضعف و قوت پرسشنامۀ الکترونیکی در این پیوند بررسی شده است.

انواع پرسشنامه و دلایل استفاده از آن (وبگاه)

Data collection: Questionnaires

این پیوند محتوای مناسبی در مورد پرسشنامه را پوشش می‌دهد. انواع پرسشنامه، دلایل استفاده از پرسشنامه، نقاط قوت و ضعف پرسشنامه، و کاربردهای این ابزار در این پیوند بررسی شده است. این محتوا توسط دانشگاه شفیلد انگلستان تدوین شده است.

پرس لاین: ساخت پرسشنامه آنلاین فارسی

پُرس‌لاین سامانه‌ای تحت‌وب و آنلاین است که به دانشجویان این امکان را می‌دهد در محیطی فارسی، با چند درگ و دراپ انواع سوالات طیفی، متنی، درجه‌بندی، چند‌گزینه‌ای و ... را به همراه تصاویر یا ویدیو، به پرسشنامه خود اضافه کنند، به شیوه‌های مختلف به دست مخاطبان خود برسانند و بدون معطلی نتایج و گزارشات آماری را دریافت نمایند.

نمونه استفاده پرسشنامه برای گردآوری داده (مقاله) صادقی نبری، رقیه، «مفهوم شادی و نشاط از دیدگاه قرآن، مبانی اسلامی و سیره و کلام ائمه معصومین(ع).» فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامي 1، شمارۀ 1 (1390): 23 در این مقاله سعی شده ضمن معرفی شادی ممدوح و مذموم، به شرایط شادی ممدوح و عوامل و راهکارهای عملی ایجاد آن در کلام قرآن و معصومین(ع) اشاره شود. برای گردآوری دادۀ این پژوهش، علاوه بر منابع کتابخانه‌ای، از یک پرسشنامه استفاده شده است، که جامعه آماری آن 200 نفر از دانشجویان دانشگاه تربیت معلم آذربایجان بوده‌اند.

توضیح طراحی یک پیمایش (کتاب)

Blair, Johnny, Ronald F. Czaja, and Edward A. Blair. Designing surveys: A guide to decisions and procedures. Sage Publications, 2013

در این کتاب، نویسندگان به توضیح طراحی یک پیمایش پرداخته‌اند. این منبع، در واقع، یک راهنمای جامع برای طراحی، اجرا، و تجزیه و تحلیل یک پژوهش پیمایشی است. در فصل هشت، نه، و 10 این کتاب سه گام اصلی در طراحی یک پرسشنامه، به عنوان ابزار گردآوری داده در پژوهش‌های پیمایشی، تشریح شده است. این سه گام اصلی، طرح پرسش، ساختار پرسشنامه، و ارزیابی این ابزار را شامل می‌شود.

چگونگی انجام یک پیمایش آنلاین (کتاب)

Sue, Valerie M., and Lois A. Ritter. Conducting online surveys. Sage, 2012

چگونگی انجام یک پیمایش آنلاین (برخط) در این کتاب تشریح شده است. در فصل پنجم این کتاب، نویسندگان مراحل و گام‌های اساسی برای طراحی یک ابزار پیمایشی، مانند پرسشنامه، را توضیح می‌دهند. در این کتاب مسئلۀ روایی و پایایی پرسش‌ها در طراحی ابزار گردآوری داده نیز مورد توجه قرار گرفته، و شیوه‌هایی برای حصول اطمینان از این دو سنجه پیشنها شده است.

مسئلۀ روایی و پایایی در پژوهش‌های پیمایشی (کتاب)

Litwin, Mark S. How to measure survey reliability and validity. Vol. 7. Sage Publications, 1995 - Google Books

مارک لیتوین در اثر زیر مسئلۀ روایی و پایایی در پژوهش‌های پیمایشی را به تفصیل مورد بحث قرار داده است. این کتاب به ویژه برای پژوهشگرانی که برای پاسخگویی به پرسش‌های پژوهش نیاز به اجرای پیمایش دارند، کاربردی است. مطالب کتاب بیشتر در حوزۀ علوم تربیتی است. انواع و روش‌های سنجش روایی و پایایی در پژوهش‌های کمی در این کتاب توضیح داده شده است.

روایی و پایایی در پژوهش (کتاب)

Carmines, Edward G., and Richard A. Zeller. Reliability and validity assessment. Vol. 17. Sage publications, 1979

در این کتاب، به صورت خاص به مسئلۀ روایی و پایایی در پژوهش پرداخته شده است. انواع روایی در پژوهش، انواع پایایی در پژوهش، روش‌های سنجش سطح روایی و پایایی، و ابزارهای گوناگونی که در این باره می‌توانند به پژوهشگران کمک کنند از جملۀ مباحثی هستند که بخش‌های گوناگون کتاب را تشکیل می‌دهند. در بخش‌های کتاب مثال‌هایی مورد بحث قرار گرفته که درک مسائل گوناگون را برای پژوهشگران تازه‌کار آسان می‌کند.

بررسی روایی و پایایی پرسشنامه (پاورپوینت)

Validity and reliability of questionnaires

در این اسلایدها چگونگی روایی و پایایی پرسشنامه توضیح داده شده است.

نمونه استفاده از پرسشنامه در پژوهش (پایان‌نامه)

Shiu, Li Ju. "Efl Learners’ Perceptions of Grammatical Difficulty in Relation to Second Language Proficiency, Performance, and Knowledge." PhD diss., University of Toronto, 2011

در این رساله که در حوزۀ زبان‌شناسی به انجام رسیده است، پژوهشگر برای گردآوری دادۀ پژوهش از روش‌ها و منابع گوناگونی استفاده کرده که پرسشنامه یکی از آنهاست. چگونگی گردآوری داده از طریق پرسشنامه در فصل سوم این اثر توضیح داده شده است. همچنین، در پیوست A رساله نمونۀ پرسشنامۀ مورد استفاده قرار داده شده است.

نمونه استفاده از پرسشنامه در پیمایش (پایان‌نامه) ثابتی، زینب، «بررسی میزان اجرای شاخص های کلاسهای سازنده گرا در واحد اصول وروش تدریس زبان انگلیسی دانشگاه قم.» پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، 1391 این پژوهش به بررسی میزان اجرای شاخص‌های کلاس‌های سازنده‌گرا در واحد اصول و روش تدریس زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی واحد ادبیات زبان انگلیسی دانشگاه سراسری قم پرداخته است. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، ارائه پرسشنامه شاخص‌های کلاس‌های سازنده‌گرا به 150 دانشجو بوده است.

نحوه طراحی پرسشنامه (دوره آموزشی)

Questionnaire Design for Social Surveys

در این پیوند، فردریک کنراد و فراک کروتر (اساتید دانشگاه میشیگان) به توضیح نحوۀ طراحی پرسشنامه پرداخته‌اند. این موضوع به عنوان یک دورۀ آموزشی در پایگاه کُرس‌اِرا طراحی شده و محتوای آن به صورت رایگان در اختیار پژوهشگران قرار گرفته است.

  • چطور موضوع پژوهشم را چارچوب‌بندی کنم؟
  • چطور متغیرها و سازه‌های مناسب برای پژوهشم انتخاب کنم؟
  • چطور مدل مفهومی پژوهشم را بسازم؟
  • چطور ابزار پژوهشم را بسازم؟
  • چی بپرسم؟ از کی بپرسم؟ چطوری بپرسم؟
  • چطور بعد از گردآوری داده و تحلیل یافته‌ها، در بخش نتیجه‌گیری نوآوری پژوهشم را برجسته کنم؟
اگر پرسش‌هایی از این دست دارید دلیلش احتمالا دو چیز است: 📌 در سرچ و چگونگی دستیابی به متون عالی در حوزه پژوهشتان ورزیده نیستید و صرفا سرچ را به نیت پیدا کردن موضوع و مرور پیشینه انجام می‌دهید 📌 یا بعد از پیدا کردن متون علمی و مقالات نمی‌‌دانید چطور یک مقاله یا پژوهش را بخوانید و برای ساخت قطعات مختلف پژوهشتان از آن استفاده کنید. برخلاف تصور رایج پژوهش یک پروسه خطی نیست. برعکس، پژوهش یک پروسه رفت و برگشتی است که باید در هر مرحله از آن با متون علمی برتر و پژوهش‌های مرتبط تعامل و مشورت کنید و دقیقا همین تعامل و مشورت است که پاسخ همه پرسش‌های شما را می‌دهد و در شما اعتماد به نفسی رویشی ایجاد می‌کند و از شما یک محققِ متخصص و صاحب‌نظر می‌سازد. برای اینکار باید در سه مهارت سرچ، تحلیلی‌خوانی و اصیل‌نویسی ورزیده باشید تا به فراخور نیاز محتوایی‌تان در هر مرحله از پژوهش بتوانید سرچ‌های هدفمند انجام دهید و از دل مقالات و متون علمی، مطالب دست اول و معتبر استخراج کنید و برای پرسش‌های خود پاسخ‌های علمی و معتبر بیابید. چون نیاز شما به مطالب علمی در هر مرحله از پژوهش متفاوت است و بنابراین با بکارگیری یک استراتژی سرچ ثابت یا مراجعه به شکل خاصی از اطلاعات (مثلا پایان‌نامه‌ها و مقالات) نمی‌توانید به مطالب موردنیازتان در هر مرحله از پایان‌نامه یا پروپوزال دست بیابید. و دلیل اصلی قفل‌شدگی در پژوهش دقیقا از همین نقطه شروع می‌شود: اینکه سرچ می‌کنید به نیت انتخاب موضوع و گردآوری پیشینه و مقالات و پایان‌نامه‌ها را می‌خوانید به نیت اینکه مطمئن شوید پژوهشتان تکراری نیست!

ابزارهای گوناگون برای گردآوری داده (ویدیو)

Using Surveys to Collect Social Research Data

ابزارهای گوناگونی برای گردآوری داده وجود دارد، در یک پژوهش پژوهشگر می‌تواند میان این ابزارها دست به انتخاب بزند. پرسشنامه و مصاحبه از مهمترین ابزارهای گردآوری داده هستند که در ویدئوی زیر مورد بحث قرار گرفته‌اند.

  • چطور موضوع پژوهشم را چارچوب‌بندی کنم؟
  • چطور متغیرها و سازه‌های مناسب برای پژوهشم انتخاب کنم؟
  • چطور مدل مفهومی پژوهشم را بسازم؟
  • چطور ابزار پژوهشم را بسازم؟
  • چی بپرسم؟ از کی بپرسم؟ چطوری بپرسم؟
  • چطور بعد از گردآوری داده و تحلیل یافته‌ها، در بخش نتیجه‌گیری نوآوری پژوهشم را برجسته کنم؟
اگر پرسش‌هایی از این دست دارید دلیلش احتمالا دو چیز است: 📌 در سرچ و چگونگی دستیابی به متون عالی در حوزه پژوهشتان ورزیده نیستید و صرفا سرچ را به نیت پیدا کردن موضوع و مرور پیشینه انجام می‌دهید 📌 یا بعد از پیدا کردن متون علمی و مقالات نمی‌‌دانید چطور یک مقاله یا پژوهش را بخوانید و برای ساخت قطعات مختلف پژوهشتان از آن استفاده کنید. برخلاف تصور رایج پژوهش یک پروسه خطی نیست. برعکس، پژوهش یک پروسه رفت و برگشتی است که باید در هر مرحله از آن با متون علمی برتر و پژوهش‌های مرتبط تعامل و مشورت کنید و دقیقا همین تعامل و مشورت است که پاسخ همه پرسش‌های شما را می‌دهد و در شما اعتماد به نفسی رویشی ایجاد می‌کند و از شما یک محققِ متخصص و صاحب‌نظر می‌سازد. برای اینکار باید در سه مهارت سرچ، تحلیلی‌خوانی و اصیل‌نویسی ورزیده باشید تا به فراخور نیاز محتوایی‌تان در هر مرحله از پژوهش بتوانید سرچ‌های هدفمند انجام دهید و از دل مقالات و متون علمی، مطالب دست اول و معتبر استخراج کنید و برای پرسش‌های خود پاسخ‌های علمی و معتبر بیابید. چون نیاز شما به مطالب علمی در هر مرحله از پژوهش متفاوت است و بنابراین با بکارگیری یک استراتژی سرچ ثابت یا مراجعه به شکل خاصی از اطلاعات (مثلا پایان‌نامه‌ها و مقالات) نمی‌توانید به مطالب موردنیازتان در هر مرحله از پایان‌نامه یا پروپوزال دست بیابید. و دلیل اصلی قفل‌شدگی در پژوهش دقیقا از همین نقطه شروع می‌شود: اینکه سرچ می‌کنید به نیت انتخاب موضوع و گردآوری پیشینه و مقالات و پایان‌نامه‌ها را می‌خوانید به نیت اینکه مطمئن شوید پژوهشتان تکراری نیست!

پیشنهاد منبع

 


نمونه‌ها بر اساس رشته

نمونه استفاده از پرسشنامه در پژوهش (پایان‌نامه)

Shiu, Li Ju. "Efl Learners’ Perceptions of Grammatical Difficulty in Relation to Second Language Proficiency, Performance, and Knowledge." PhD diss., University of Toronto, 2011

در این رساله که در حوزۀ زبان‌شناسی به انجام رسیده است، پژوهشگر برای گردآوری دادۀ پژوهش از روش‌ها و منابع گوناگونی استفاده کرده که پرسشنامه یکی از آنهاست. چگونگی گردآوری داده از طریق پرسشنامه در فصل سوم این اثر توضیح داده شده است. همچنین، در پیوست A رساله نمونۀ پرسشنامۀ مورد استفاده قرار داده شده است.

نمونه استفاده از پرسشنامه در پیمایش (پایان‌نامه) ثابتی، زینب، «بررسی میزان اجرای شاخص های کلاسهای سازنده گرا در واحد اصول وروش تدریس زبان انگلیسی دانشگاه قم.» پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، 1391 این پژوهش به بررسی میزان اجرای شاخص‌های کلاس‌های سازنده‌گرا در واحد اصول و روش تدریس زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی واحد ادبیات زبان انگلیسی دانشگاه سراسری قم پرداخته است. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، ارائه پرسشنامه شاخص‌های کلاس‌های سازنده‌گرا به 150 دانشجو بوده است.

نمونه استفاده پرسشنامه برای گردآوری داده (مقاله) صادقی نبری، رقیه، «مفهوم شادی و نشاط از دیدگاه قرآن، مبانی اسلامی و سیره و کلام ائمه معصومین(ع).» فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامي 1، شمارۀ 1 (1390): 23 در این مقاله سعی شده ضمن معرفی شادی ممدوح و مذموم، به شرایط شادی ممدوح و عوامل و راهکارهای عملی ایجاد آن در کلام قرآن و معصومین(ع) اشاره شود. برای گردآوری دادۀ این پژوهش، علاوه بر منابع کتابخانه‌ای، از یک پرسشنامه استفاده شده است، که جامعه آماری آن 200 نفر از دانشجویان دانشگاه تربیت معلم آذربایجان بوده‌اند.

نمونه ترکیب ابزارهای گوناگون برای پژوهش خواندن و مطالعه (مقاله) جوادی یگانه، محمدرضا، سيدمحمدعلي صحفي، و طاهره خيرخواه «خوانش تدريجي كتاب دا» دو فصلنامه جامعه شناسي هنر و ادبيات 5، شمارۀ 2 (1392): 165-186 بررسی فهم خوانندگان از خوانش «كتاب دا» موضوعی است که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است. پژوهشگران برای گردآوری دادۀ لازم از دو ابزار استفاده کرده‌اند. یکی از این ابزارها مرور نوشته‌ها و حاشيه‌نويسي خوانندگان بر این کتاب بوده است.

نمونه استفاده از پرسشنامه در پژوهش (پایان‌نامه) پارسا، شهناز، «بررسی عوارض ناخواسته ناشی از آنتی‌بیوتیک‌ها (ADRAdverse drug reaction) در بیماران بستری در بخش عفونی بیمارستان امام خمینی (ره).» پایان‌نامۀ دکتری، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، 1379 در این پایان‌نامه به بررسی عوارض ناخواسته آنتی‌بیوتیک‌ها در بیماران بستری پرداخته شده است. در این پژوهش 460 بیمار از بخش عفونی زنان و مردان بیمارستان امام خمینی شرکت داشته‌اند. برای جمع‌آوری دادۀ پژوهش از پرسشنامه مخصوص ثبت ADR متعلق به مرکز ADR وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استفاده شده است.

نمونه استفاده از پرسشنامه در پیمایش (مقاله)

Walsh, Erin I., and Jay K. Brinker. "Should participants be given a mobile phone, or use their own? Effects of novelty vs utility." Telematics and Informatics 33, no. 1 (2016): 25-33

پژوهشگران برای مطالعۀ استفاده از گوشی‌های تلفن همراه در پژوهش، دادۀ لازم را از طریق ابزار پرسشنامه گردآوری کرده‌اند. در این پژوهش 179 دانشجوی کارشناسی مشارکت داده شده‌اند. شیوۀ گردآوری داده در این پژوهش جالب توجه است.

نمونه استفاده از پرسشنامه (پایان‌نامه)

Kondapalli, Vamshi Prakash, “Evaluation of the user interface of the BLAST annotation tool.” Master Thesis, Linköpings universitet, 2012

در پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، در مورد ارزیابی رابط کاربری، از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. به دلیل ماهیت این پژوهش، پژوهشگر از پرسش‌های بازپاسخ استفاده کرده است.

نمونه استفاده از مطالعه اسناد در پژوهش معماری (مقاله)

Zapata-Lancaster, Gabriela. "Low carbon non-domestic building design process. An ethnographic comparison of design in Wales and England." Structural Survey 32, no. 2 (2014): 140-157

در این پژوهش، پژوهشگران برای بررسی فرایند طراحی ساختمان‌هایی با کربن پایین، از چندین ابزار گردآوری داده استفاده کرده‌اند. مطالعۀ اسناد و نوشته‌ها، مشاهده، و مصاحبه از مهمترین ابزارهای گردآوری داده در این پژوهش بوده‌اند.

نمونه استفاده از چندین ابزار برای پژوهش منابع آبی (مقاله)

Garriga, Ricard Giné, Alejandro Jiménez Fdez de Palencia, and Agustí Pérez Foguet. "Improved monitoring framework for local planning in the water, sanitation and hygiene sector: From data to decision-making." Science of the Total Environment 526 (2015): 204-214

در این مقاله که به منظور ارائۀ چارچوبی برای پیمایش و برنامه‌ریزی بهتر جهت استفادۀ سیاست‌گذاران انجام شده، پژوهشگران دادۀ لازم را از دو منبع اصلی گردآوری کرده‌اند.

نمونه استفاده از سیاهه وارسی برای مطالعه میزان آمادگی مراکز پزشکی برای رویارویی با بحران (مقاله) اجاقی، شهناز، و دیگران «بررسی میزان آمادگی مراکز آموزشی، درمانی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در رویارویی با بحران (1387)فصلنامۀ علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه 13، شمارۀ 3 (1388): 267-274 سیاهۀ وارسی به عنوان ابزار اصلی گردآوری داده در پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش، پژوهشگران به بررسی میزان آمادگی مراکز آموزشی، درمانی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در رویارویی با بحران پرداخته‌اند. سیاهۀ وارسی مورد استفاده در پژوهش دارای شش بعد و 203 گویه بوده است.

نمونه طراحی ابزار گردآوری داده (پایان‌نامه)

Mitchell, Kimberly Ann. "Development and Testing of the Colonoscopy Embarrassment Scale" PhD diss., University of Toronto, 2010- PDF

در این رسالۀ دکتری، پدیدآور به دنبال طراحی و ارزیابی ابزار پژوهش است. توجه به دیدگاه ارزیابان و نشان دادن آن در گزارش از ویژگی‌های بارز اثر به شمار می‌آید. در پیوست‌ها داده‌های کاملی دربارۀ نمونۀ پژوهش آمده است. داده‌های این پژوهش از طریق یک پرسشنامۀ گردآوری شده و پرسشنامه از طریق ایمیل برای پاسخ‌دهندگان فرستاده شده است.

نمونه استفاده از پرسشنامه برخط (مقاله) رسولی، بهروز، نادر نقشینه، و فاطمه فهیم‌نیا. «مطالعۀ کيفيت زندگی کاری کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر تهرانتحقيقات اطلاع‌رساني و كتابخانه‌هاي عمومي 20، شمارۀ 2 (1393): 317-331 در این مقاله به بررسی وضعيت کيفيت زندگی کاری کتابداران کتابخانه‌های عمومی شهر تهران پرداخته شده است. پژوهشگران برای انجام این مطالعه از پرسشنامه به عنوان ابزار اصلی گردآوری دادۀ پژوهش استفاده کرده‌اند. روش توزیع این پرسشنامه به صورت برخط بوده است.

نمونه استفاده از استاندارد (مقاله) پورقاز، عبدالوهاب، و امین محمدی، «بررسي رابطه‌ي منابع قدرت مديران با ويژگي هاي شخصيتي كارآفريني كاركنان.» پژوهش‌هاي مديريت عمومي 4، شمارۀ 12 (1390): 111-130 هدف این پژوهش، بررسي رابطه ي منابع قدرت مديران با كارآفريني كاركنان مي باشد. برای اجرای پژوهش 155 نفر با روش خوشه اي- تصادفي انتخاب شده‌اند. به منظور گردآوري داده از دو پرسشنامۀ سنجش منابع قدرت هينكين و شرايخيم و پرسشنامۀ ويژگي هاي شخصيتي كارآفريني كه اقتباس شده از پرسشنامۀ استاندارد شدۀ بين‌المللي مركز كارآفريني دانشگاه «دارهام» مي باشد استفاده شده است.

نمونه استفاده از نامه روکش (پایان‌نامه)

Zhu, Ping, "Space Design for the Acitc Educational technology Office Area Using a Workplace neighborhood Concept." Master Thesis, University of Virginia Tech, 1997

در پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زیر یک نمونه از نامۀ روکش در پیوست وجود دارد، که برای آشنایی با نحوۀ نگارش این نامه‌ها مناسب است.

نمونه استفاده از مشاهده برای پژوهش تصادف‌های جاده‌ای (مقاله)

Da Silva, Fátima Pereira, Jorge Almeida Santos, and Andreia Meireles. "Road Accident: Driver Behaviour, Learning and Driving Task." Procedia-Social and Behavioral Sciences 162 (2014): 300-309

در این مقاله، از مشاهده به عنوان یکی از ابزارهای گردآوری داده استفاده شده است. این مقاله، به موضوع تصادف‌های جاده‌ای پرداخته است

نمونه استفاده از مصاحبه، گروه کانونی، و مطالعه اسناد برای پژوهش بیماری‌های روانی (پایان‌نامه)

Shaban, Ramon Zenel. “Paramedic Clinical Judgement and Decision-making of Mental Illness in the Pre-hospital Emergency Care Setting: A Case Study of Accounts of Practice”. PhD diss., Griffith University, 2011

مطالعۀ اسناد و سیاست‌ها از ابزارهای گردآوری داده در این پژوهش بوده، که در حوزۀ بیماری‌های روانی انجام شده است. هرچند، در این پژوهش از مصاحبه و گروه کانونی نیز استفاده شده است. پژوهشگر در فصل روش پژوهش، به چرایی انتخاب این ابزارها و همچنین معیارهای انتخاب افراد در گروه کانونی پرداخته است. در پیوست شمارۀ 8، پژوهشگر دادۀ حاصل از تحلیل اسناد و سیاست‌ها را نیز گزارش کرده است.

پیشنهاد منبع

 

دیدگاه‌ها
  • مطالب گفته شده عاااااااااااالی هستند و در انجام پایان نامم خیلی از این مطالب استفاده کردم. کاش پرسشنامه های رشته های مختلف هم اینجا ارائه میکردید که خیلی اینور و اونور دنبال پرسشنامه نگردیم… مرسی!

    • سلام مجدد

      همانگونه که در انتهای بخش ابزارهای پژوهش کمی مشاهده می فرمایید، به تازگی بخشی به نام آزمونها و پرسشنامه ها اضافه کرده ایم. امید آنها را مفید بیابید و در صورت آگاهی از منابع مفید دیگر در بخش پیشنهاد منبع یا نمونه برای پژوهش کار ارسال بفرمایید.

    • با سلام جناب دشتی
      انشاءالله در فازهای آینده این موارد را در نظر خواهیم گرفت. از آنجایی که پژوهشکار در ابتدای راه است، فعلا امکان اضافه کردن پرسشنامه‌ها با محدودیت‌هایی مواجه است، اما به در حال گسترش آن هستیم و انشاءالله روز به روز بر غنای آن خواهیم افزود. خوشحالیم که پژوهشکار در پایان‌نامه توانسته است به شما کمک کند.

ثبت دیدگاه

426
برای شرکت در نظرسنجی درباره این سامانه کلیک کنید.
کاربر گرامی، روی‌هم‌رفته از پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) چه اندازه رضایت دارید؟