درباره تبدیل پژوهش به کتاب

ارائه پژوهش> تبدیل پژوهش به کتاب

تبدیل پژوهش به کتاب یکی دیگر از راه‌هایی است که امکان دسترسی عموم به محتوا و دستاوردهای پژوهشی را افزایش می‌دهد و تا حد زیادی پژوهش‌‌ها را از خطر سرقت علمی مصون می‌دارد. چون پژوهش در شکل گزارش یا پایان‌نامه در نسخه‌های محدود وجود دارد به همین دلیل کپی‌برداری از آن – یا هرگونه سوءاستفاده علمی – تجاری – راحت‌تر است و امکان ردگیری چنین بداخلاقی‌های علمی هم دشوارتر. البته به یمن سامانه همانندجوی ایرانداک رصد چنین بداخلاقی‌های علمی تا حد زیادی قابل رصد است. برای تبدیل و نشر پژوهش به صورت کتاب شیوه‌های متنوعی وجود دارد که در ادامه به برخی از شیوه‌های متداول در این زمینه اشاره می‌شود.

نشر مجموعه مقالات منتشر شده از پژوهش در قالب یک کتاب
این شیوه برای مواقعی مناسب است که پژوهشی پر نشر است و پژوهشگر در مسیر پژوهش، یافته‌ها و دریافت‌های خود را در قالب مقالاتی در نشریات، کنفرانس‌ها و وبلاگ‌ها منتشر می‌کند. چاپ این آثار پراکنده در قالب یک کتاب در عین ایجاد دسترسی آسان‌تر به محتوای پژوهش، شانس استفاده مجاز و اخلاقانه از پژوهش را هم افزایش می‌دهد. در این روش معمولا پژوهشگر با نگارش مقدمه‌ای پیام اصلی کتاب و نقش مقالاتش در انتقال این پیام را توضیح می‌دهد و تشریح می‌کند که مطالعه این مقالات به چه پرسش‌هایی پاسخ می‌دهند و مناسب چه مخاطبانی هستند. به عبارتی با این مقدمه پژوهشگر تلاش می‌کند تا مجموعه مقالات خود را زیر چتر یک پیام واحد ببرد تا خواننده بهتر بتواند به صورت منسجم پیام کتاب را دنبال نماید.
نشر یافته‌های پژوهش به عنوان فصلی از یک کتاب
در این شیوه تمام یا بخشی از یک پژوهش - مثلا بخش روش، یافته‌ها، مدل مفهومی و ... - به عنوان یک بخش از یک کتاب منتشر می‌شوند. بسته به محور موضوعی کتاب موردنظر لازم است تا پژوهشگر به گونه‌ای محتوای پژوهشی خود را ارائه کند که در دل هدف بزرگتر کتاب بنشینند. برای این کار لازم است تا پژوهشگر درباره هدف و مخاطب کتاب موردنظر و اسکلت‌بندی بخش‌های دیگر آن اطلاعاتی به دست آورد تا بتواند پژوهش خود را به درستی بازنویسی و بازطراحی کند. نویسندگان و ناشران زیادی در زمینه‌های مختلف موضوعی برای نگارش چنین کتاب‌هایی فراخوان می‌دهند و این فراخوان‌ها را هم معمولا برای پژوهشگرانی ارسال می‌کنند که صاحب مقالات مفیدی در زمینه موضوعی موردنظر هستند.
نشر دستاوردهای پژوهش در قالب یک کتاب مستقل
برای نشر پژوهش به صورت کتابی مستقل باید قواعد کلی نگارش کتاب – مانند تعیین مخاطبان و هدف کتاب و سبک نگارش متناسب با نوع مخاطب - رعایت شود و در محتوای موجود هم تغییرات بنیادی ایجاد گردد چرا که پایان‌نامه با هدف متفاوت و برای مخاطب متفاوتی نوشته می‌شود و به همین دلیل سبک نگارش، چیدمان و محتوای آن با یک کتاب که مخاطب آن عام‌تر هستند بسیار متفاوت است. بسته به اینکه اصولا هدف شما از نشر کتاب چیست، می‌توانید یکی – یا همه – گزینه‌های بالا ار انتخاب کنید.
مثلا اگر به فکر گرفتن امتیاز موردنیاز برای ارتقای شغلی هستید، تبدیل مجموع مقالات به کتاب یا مشارکت در نگارش بخش(هایی) از یک کتاب می‌توانند روش‌های مناسبی باشند. اما اگر قصد دارید علاوه بر امتیازگیری، سهمی در ترویج دستاوردهای پژوهش خود داشته باشید و آموخته‌های خود از پژوهشتان را با مخاطبان عام‌تری به اشتراک بگذارید، گزینه سوم – یعنی تبدیل پژوهش به کتابی مستقل – انتخاب مناسب‌تری است.
برای تبدیل پژوهش به کتابی مستقل باید اصولی رعایت شوند. در ادامه این اصول در چند گام تبیین و ارائه می‌شوند.